ناهنجاریهای اسکلتی
ناهنجاری یا انحراف از ساختار طبیعی یا شکل استخوانهای بدن هستند. این ناهنجاریها میتوانند به دلایل مختلفی همچون
- آسیب
- مشکلات رشد
- اختلالات ژنتیکی
- اختلالات متابولیک
- کمبودهای تغذیه ای
رخ دهند. برخی از نمونههای رایج ناهنجاریهای اسکلتی عبارتند از اسکولیوز، کیفوز، پوکی استخوان، استخوانزایی ایمپرفکتا و آکندروپلازی.
این ناهنجاریها میتواند منجر به طیف وسیعی از مشکلات سلامتی از جمله مشکلات حرکتی، درد مزمن و سایر عوارض برای انسان شوند. درمان ناهنجاریهای اسکلتی بسته به علت و شدت بیماری میتواند متفاوت باشد و ممکن است شامل استفاده از داروها، فیزیوتراپی، جراحی یا ترکیبی از این روشها باشد.
چرا ناهنجاری اسکلتی به وجود میآید؟
استخوان یک بافت زنده و درحالرشد است که عمدتاً از کلاژن و کلسیم تشکیل شده است. استخوانها یک چارچوب سفتوسخت به نام اسکلت ایجاد میکنند که از اندامهای نرم محافظت و از بدن حمایت میکند.
دو نوع استخوان در بدن وجود دارد:
- استخوانهای کورتیکال فشرده و متراکم هستند و لایه بیرونی استخوانها را تشکیل میدهند.
- استخوانهای ترابکولار یا اسفنجی لایه داخلی استخوانها را تشکیل میدهند و اسفنجی با ساختار لانهزنبوری هستند.
استخوانها نهتنها از اندامها در برابر آسیب محافظت میکنند، بلکه به بدن اجازه حرکت و پشتیبانی میدهند. علاوه بر این، استخوانها بهعنوان یک مخزن برای مواد معدنی مانند کلسیم عمل میکنند.
ممکن است فردی به بیماری مبتلا باشد که بر انعطافپذیری و استحکام استخوانها تأثیر بگذارد. این شرایط ممکن است از منابع مختلفی از جمله ژنتیک، عوامل محیطی، رژیمغذایی و عفونتها ناشی شود.
در این حالت است که ناهنجاریهای قامتی پیش میآید که بسته به نوع و سطح ناهنجاری قابلدرمان است؛ اما آنچه که وجود دارد این است که ورزش و انجام حرکات خاص میتواند از بروز این ناهنجاریها پیشگیری نماید یا سرعت پیشروی ناهنجاری را آهسته کند.
ناهنجاریهای اندام اسکلتی به انواع مشکلات ساختار استخوان در بازوها یا پاها (اندام) اشاره دارد.
عوامل بروز ناهنجاری قامتی
تعدادی از عواملی که میتوانند باعث بیماری استخوان شوند.
برخی ممکن است مختص نوع خاصی از بیماریهای استخوانی باشند. علل عبارتاند از:
ژنتیک
یک فرد ممکن است به دلیل جهش یا تغییر در یک ژن یا سابقه بیماری استخوان در خانواده خود، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا بهنوعی بیماری استخوانی باشد. یک فرد ممکن است یک جهش ژنی را از یک یا هر دو والدین به ارث ببرد.
تغییرات هورمونی
عدم تعادل برخی هورمونها ممکن است خطر ابتلا به پوکیاستخوان را افزایش دهد. بهعنوانمثال، سطوح پایین استروژن در دوران یائسگی یا سطوح پایین تستوسترون میتواند خطر ابتلا به پوکیاستخوان را در فرد افزایش دهد.
داروها
برخی داروها میتوانند خطر ابتلا به بیماریهای استخوانی را افزایش دهند. بهعنوانمثال، کورتیکواستروئیدها، داروهای تیروئید و داروهایی که سطح هورمونهای جنسی را کاهش میدهند، میتوانند بهسلامت استخوان آسیب برسانند.
مشکلات بازسازی استخوان
پس از 20 سالگی، فــــــــرد ممکن است دچار عدم تعادل شود که در آن بدن بــافت استخوانی قدیمی را سریعتر از آن که بتواند جـــــایگزین کند، تــــجزیه میکند. این میتواند منجر به ازدستدادن قــــــدرت و کیفیت استخوان شود.
تغذیه
یک رژیم غذایی متعادل برای داشتن استخوانهای سالم و قوی ضروری است. به طور خاص، افراد باید سطوح کافی از کلسیم و ویتامین D مصرف کنند.
افزایش سن
با افزایش سن، میزان مواد معدنی استخوانهای افـــــــراد شروع به کاهش میکند و در نتیجه استخوانها کمتر مــــــــتراکم و شکنندهتر میشوند.
عوامل سبک زندگی
عوامل سبک زندگی از جمله فــــــــعالیت بدنی کم، سیگار کــــــــشیدن و مـــــــصرف زیاد الکل میتواند فرد را مستعد ابتلا به پـــــوکی استخوان کند.
تشخیص ناهنجاری قامتی یا فیزیکی
یک فرد برای دریافت تشخیص بیماری استخوانی یا ناهنجاری استخوانیاش باید با پزشک تماس بگیرد. پزشک معمولاً با گرفتن سابقه پزشکی فرد شروع میکند که این کار، ممکن است شامل سؤالاتی در مورد مدت زمانی باشد که شما یا والدینتان علائمی را تجربه کردهاند و سابقه خانوادگی بیماری و ناهنجاری استخوانی دارند یا خیر.
پزشک همچنین ممکن است یک معاینه فیزیکی برای بررسی موارد زیر انجام دهد:
- کاهش قد یا وزن
- تغییر در وضعیت بدن
- تغییر در قدرت عضلانی
- تغییر در تعادل یا نحوه راهرفتن
- هر گونه قرمزی یا تورم، مانند استئومیلیت
مناسبترین گزینه درمانی به نوع بیماری استخوان و میزان جدی بودن وضعیت بستگی دارد.
برخی از شرایط، در حال حاضر درمان مؤثری ندارند؛ بنابراین، هدف از درمان، پیشگیری یا کنترل علائم و بهبود قدرت عضلانی و توده استخوانی است.
بیماریهای استخوان به شرایطی اطلاق میشود که استحکام یا انعطافپذیری استخوانها را تغییر میدهد. آنها میتوانند منجر به علائمی مانند درد استخوان، مشکل در حرکت و خطر بیشتر شکستگی استخوان شوند. این شرایط میتواند دلایل بالقوه زیادی از جمله پیری، ژنتیک، تغییرات هورمونی و کمبودهای تغذیهای داشته باشد. عوامل سبک زندگی مانند سطوح پایین فعالیت بدنی، سیگارکشیدن و مصرف الکل نیز میتوانند خطر ابتلا به بیماریهای استخوانی را افزایش دهند.
پزشک میتواند آزمایشاتی را برای شناسایی بیماریهای استخوانی انجام دهد. پس از تشخیص، پزشک میتواند یک برنامه درمانی مناسب را پیشنهاد دهد که ممکن است شامل تمرینهای ورزشی، دارو، تغییر شیوه زندگی و جراحی باشد.