ورزش كبدي تاريخچه طولانی دارد و قدمت آن به 4000 سال پيش بازمیگردد و احتمال میرود که اين ورزش بهمنظور آمادگي جوانان براي دفع حملات گروهی مهاجمان ابداع شده است.
ريشه كلمه كبدي از واژه كائون بادا به معني مبارزه با حريف است.
این بازی همزمان با بازیهای المپیک برلن در سال 1936 در شهر ماهاراشترا توسط هانومان و یا بام به نمایش درآمد. بازی کبدی در سال 1938 در بازیهای المپیک هند در شهر کلکته معرفی و فدراسیون کبدی هند (KFI ) در سال 1950 تأسیس شد و قوانین و مقررات استاندارد بازی کبدی در همین سال تصویب شد و فدراسیون آماتور کبدی هند نیز در سال 1973 تأسیس شد .
فدراسیون آماتور کبدی آسیا در سال 1978 تشکیل شد و کبدی برای اولینبار بهعنوان یکی از رشتههای نمایشی بازیهای آسیایی در سال 1982 دهلینو شرکت و برای اولینبار نیز در بازیهای آسیای پکن در سال 1990 بهعنوان یکرشته رسمی شرکت داده شد. اولین مسابقات رسمی جهانی کبدی بر اساس قوانین و مقررات فدراسیون آماتور کبدی آسیا و اولینبار در سال 2004 در بمبئی هند برگزار شد و کشورهایی از آسیا، اروپا، آمریکا در این رویداد شرکت نمودند. اولین دوره مسابقات قهرمانی کبدی در سال 1980 برگزار شد تا بخش زنان نیز در سطح بینالمللی فعالیت لازم را داشته باشد .
هدف اصلی فدراسیون کبدی جهانی گسترش ورزش در سراسر جهان و گنجاندن آن بهسوی المپیکی شدن است.
ورزش کبدی یا زو منشأ محلی و بومی دارد؛ بهطورکلی این بازی در گیلان شیرین دودو و در خراسان، گلستان و مازندران زو و در سیستان و بلوچستان کبدی نامیده میشود. این ورزش ترکیبی از کشتی و راگبی است و برای گرفتن مهاجم یا فرار از دست حریف در این بازی به مهارت، انعطافپذیری چابکی، استقامت، حضور ذهن، جرئت و... نیاز است.
زمان بازی کبدی برای مردان و جوانان 40 دقیقه به همراه یک استراحت پنجدقیقهای بین دونیمه بازی است كه در فاصله استراحت زمینبازی نیز تعویض میشود؛ در مورد زنان، دختران و نوجوانان این زمان کوتاهتر میشود و به 30 دقیقه بازی و پنج دقیقه استراحت کاهش مییابد.
زمینبازی كبدي به شکل مستطیل و برای هر تیم هفت بازیکن در میدان بازی میکند؛ هر دو طرف در حمله و دفاع فرصتهای متناوب دارند، روند بازی و امتیازدادن بستگي به حملههای ناگهانی درون میدان حریف و حداکثر زمان دفاع بازيكنان بدون قطع نفس اولیه دارد.
کبدی ورزشی است که نیاز به تجهیزات، لباس و لوازم خاصی ندارد و این باعث میشود ورود به این ورزش برای همه ممکن باشد.
این فرم کبدی نزدیکترین حالت به بازی کنونی است. در این فرم کبدی، بازیکنان پس از بیرونشدن از زمین دوباره به بازی برمیگردند و بازی در دونیمه 20 دقیقهای با یک استراحت 5 دقیقهای بین دونیمه ادامه مییابد. در این بازی هر تیم شامل 9 بازیکن است. تیمی که تمام بازیکنان حریف را بیرون بفرستد چهار امتیاز برای یک لونا به دست میآورد، تیم برنده تیمی است که حداکثر امتیاز را در پایان 40 دقیقه کسب کرده باشد. در این نوع کبدی زمینبازی بزرگتر است و باتوجهبه سیستم بیرون رفتن و دوباره برگشتن و لونا بسیار شبیه کبدی جدید است .
این فرم از کبدی با 9 بازیکن برای هر طرف برگزار میشود. میدان بازی اندازه خاصی ندارد ویژگی اصلی این فرم کبدی آن است که بازیکنی که از بازی حذف میشوند باید تا زمانی که تمام اعضای تیمش میسوزد و بیرون میرود باید بیرون بازی باقی بماند.
تیمی که در خارجکردن تمام بازیکنان حریف موفق باشد یک امتیاز کسب مینماید. این حالت مشابه به سیستم کنونی لونا است؛ پس از اینکه تمام بازیکنان بیرون شدند تیم مجدداً به زمین وارد و بازی ادامه مییابد. این بازی تا وقتی ادامه مییابد که 5 تا 7 لونا صورت گیرد. بازی زمان ثابتی ندارد عیب اصلی این بازی کبدی آن است که بازیکن شانس ارائه بهترین عملکرد را ندارد؛ زیرا احتمالاً در بخش مهمی از بازی تا کسب لونا باید بیرون باقی بماند .
این شکلی از بازی کبدی بر مبنای امتیازهای گرفته شده توسط هر دو طرف بازی به دست میآید. میدان بازی اندازه مشخصی ندارد و 9 تا 11 بازیکن اعضای هر تیم را تشکیل میدهند. در این فرم از کبدی چیزی بهعنوان خارج و بازگشت دوباره بازیکن به بازی لونا وجود ندارد؛ بلکه زمان فاکتور تعیینکننده و مزیت اصلی این فرم بازی آن است که بازیکنان در کل بازی در میدان باقی میمانند و میتوانند بهترین بازی خود را ارائه دهند.
ورزش کبدی برای ورزشکار مزایا و ویژگیهای را به همراه دارد که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره میکنیم.